เมืองเชียงตุง

18 มีนาคม 2018, 16:45:44

ประตูป่าแดง 1 ใน 12 ประตูเมืองเชียงตุง

เมืองเชียงตุง เป็นเมืองหลวงภาคตะวันออกของรัฐฉาน
ริมฝั่งแม่น้ำสาละวิน บนแนวเขาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
ซึ่งทอดตัวมาจากทิศตะวันตก แล้วเทลาดสู่แอ่งเมืองเชียงตุง
เมืองเชียงตุงยาว ๑๐ ไมล์ และ กว้าง ๖ ไมล์
มีน้ำแม่แจ่มไหลผ่านเมืองทางทิศตะวันออก
แม่น้ำมีความยาว ๑ ไมล์ กว้าง ๑๐๐ ฟุตและลึก ๒ ฟุต
ทางทิศเหนือ ตะวันออก และ ตะวันตก เป็นทุ่งนาขนาดใหญ่
ส่วนทางทิศใต้ และ ตะวันตกเฉียงใต้
เป็นภูเขาทุ่งหญ้าสลับซับซ้อน

บ้านเรือนของชาวเมือง สร้างด้วยไม้ยกเสาสูง
ตามสถาปัตยกรรมพม่า ตั้งสลับกับป่าหรือสวนรกทึบ
ป่าหรือสวนบางแห่งมีความยาวถึง ๑ ไมลค์ครึ่ง
และกว้าง ๑ ไมล์ทีเดียว ตัวเมืองมีกำแพงอิฐล้อมรอบ
ทางทิศเหนือ และ ตะวันออกเฉียงเหนือ
มีผู้คนอาศัยอย่างหนาแน่น
ประชากรทั้งหมดคาดว่าไม่เกิน ๗,๐๐๐ คน
น่าแปลกใจที่ส่วนมากเป็นผู้หญิง
ภายในกำแพงเมืองมีโรงเตี้ยม และ เจดีย์ขนาดเล็ก
สององค์เท่านั้นที่ก่ออิฐถือปูน

ทางด้านเหนือของเมือง เป็นที่ตั้งของหอเจ้าฟ้า
สร้างด้วยไม้ มีรูปทรงเหมือนยุ้งฉางขนาดใหญ่
ที่โยกเยกผุพัง หอเจ้าฟ้ามีกำแพงอิฐล้อมรอบ
ติดกันเป็นหนองน้ำธรรมชาติ
ยาว ๖๐๐ หลา กว้าง ๓๐๐ หลา
เเละ เต็มไปด้วย นกน้ำ ไร้ผู้คนรบกวน

หมู่บ้านชาวจีน ตั้งอยู่นอกกำแพงเมืองทิศเหนือ
บรรยากาศแตกต่างจากหมู่บ้านชาวฉาน
หมู่บ้านชาวจีนจะสร้างบ้านติดกัน
ลานบ้านเชื่อมถึงกันหมดไม่มีต้นไม้หรือสวนขั้นเลย
บ้านของชาวจีนจะสร้างด้วยดินโคลนอย่างหยาบ
หลังคาโค้งลาด ในบริเวณบ้านจะเลี้ยงสัตว์
ผมได้เห็นไก่ วัวและหมูที่อ้วนพี
รวมถึงหญิงงามที่สุดในเมืองเชียงตุง
ที่หมู่บ้านชาวจีนแห่งนี้ มีชาวจีนอาศัยอยู่
ในเมืองเชียงตุงราว ๕๐๐ ถึง ๘๐๐ คน
ส่วนใหญ่มีฐานะดี ซึ่งเมื่อรวบรวมเงินกันแล้ว
คงสามารถซื้อเมืองเชียงตุงได้ทั้งเมืองเลยทีเดียว

ถนนในเมืองแคบ และ ขรุขระมาก
ส่วนใหญ่จะถูกตัดขาดในช่วงฤดูฝน
และ ดูเหมือนว่าไม่เคยได้รับการซ่อมแซมเลย
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นตลาด และ ลานโล่ง
มีถนนสายหลักตัดผ่านโรงเตี้ยม และ หอเจ้าฟ้า
ไปสิ้นสุดที่หนองน้ำ ถนนส่วนใหญ่ ก็สร้างสำหรับ
ให้ล้อเกวียนสัญจรผ่านไปได้เท่านั้น

ต้องยกย่อง ผู้สร้างเมืองเชียงตุงคนแรก
เพราะเลือกชัยภูมิได้ดีที่สุด ตัวเมืองมีกำแพงอิฐล้อมรอบ
โดยมีเนินเขาสลับซับซ้อน
เป็นปราการทางธรรมชาติ ล้อมไว้อีกชั้นหนึ่ง

กำแพงเมืองเชียงตุง และ หลุมเพลาะที่ใหญ่โตนี้
ทหารของ กษัตริย์อลองพญา แห่ง พม่า ได้มาก่อสร้างไว้
เเละ การซ่อมเเซมต่อเติมกำแพงเมืองเกียงฮาย และ ซิมเมเชียงใหม่ก็เป็นผลงานของทหารของกษัตริย์อลองพญาเช่นกัน
ถึงแม้ว่ากำแพงเมืองเชียงตุงได้สร้างมา ๘๐ ปีแล้ว
และไม่ได้รับการซ่อมแซมเลยก็ตาม
แต่สภาพโดยรวมก็ยังมั่นคงดีอยู่ เมื่อมองจากนอกเมือง
จะรู้สึกว่ากำแพงเมืองเชียงตุงน่าเกรงขามมาก

หลุมเพลาะขุดดินเป็นรูปตัว วี ( V )
ถัดจากหลุมเพลาะก็เป็นกำแพงเมือง และ ประตูเมืองสูง ๑๐ ฟุต กำแพงเมืองมีความหนา ๒ ฟุต สูง ๔ ถึง ๖ ฟุตโดยประมาณ
ประตูเมืองเชียงตุง สร้างจากอิฐเผาไฟ และ บางส่วน
ก็พังทลายลงแล้ว ด้านบนของกำแพงเมือง
เป็นเชิงเทิน ลักษณะ คล้าย กำแพงเมืองซิมเมเชียงใหม่

หลุมเพลาะ ที่กำแพงเมืองเชียงตุงนั้น ชันจนดูน่ากลัว
เพราะขุดเป็นรูปตัว วี( V ) ลึก ๒๕ ฟุต
แม้แต่ผมก็ซึ่งเป็นทหาร ก็ไม่สามารถข้ามหลุมเพลาะ
แล้วปีนขึ้นกำแพงเมืองได้เลย จากก้นหลุม
เพราะจนถึงยอดกำแพงเมืองมีความสูง ๓๐ ฟุต
ในหลุมเพลาะไม่มีน้ำ แต่มีบางจุดที่หลุมเพลาะ
ได้พังทลายลงแล้วเพราะความชื้น
ที่ประตูเมืองจะมีสะพานสร้างเหนือหลุมเพลาะ
ไว้ให้ชาวเมืองสัญจร

บนกำแพงเมืองไม่มีป้อม หรือ หอรบ
สร้างตามแนวเนินเขาสูงต่ำเป็นลูกคลื่นอย่างชำนาญ
กำแพงบริเวณเชิงเขานั้นค่อนข้างอันตราย
เพราะเป็นพื้นที่ต่ำเสี่ยงต่อการถูกระดมยิงจากภายนอกได้

เมืองเชียงตุง ไม่มีทหารประจำเมือง
แต่ทุกหลังคาเรือนอนุญาตให้มีปืนไฟไว้ในครอบครอง
ชาวเชียงตุงเป็นชนชาตินักรบ สามารถฝึกจนมีทักษะ
การรบมากกว่าชาวลาวล้านนา และ ชาวสยาม
เมื่อเกิดสงครามสามารถเกณฑ์ทหาร
จากเมืองเชียงตุงได้ ๓,๐๐๐ คน

เมืองเชียงตุง มีคนที่ทำหน้าที่เสมือนทหารม้า ๒๕ คน
ส่วนม้านั้นเป็น ม้าแคระฉาน ที่สูง ๑๒ฝ่ามือครึ่ง
อาวุธประจำกาย ของทหารม้าเป็นหอกยาว
ปลายติดธงสามเหลี่ยมผืนใหญ่
ผมไม่เคยเห็นทหารม้าขี่ม้าจริงสักที
ดูเหมือนพวกเขา จะเป็นของเล่นของ เจ้าฟ้าองค์น้อย
มากกว่าจะเป็นทหารในสนามรบ

ผมพบจุดอ่อนของเมืองเชียงตุง
ที่สามารถบุกเข้าโจมตีได้ง่ายสองจุดดังนี้

๑ ) บริเวณทิศตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นป่าทึบ
ติดกับทุ่งนาห่างจากตัวเมืองประมาณ ๑ ไมล์ จากจุดนี้
จะมองเห็นตัวเมืองเชียงตุง ห่างจากกำแพงเมือง
ประมาณ ๓๐๐ หลาจะเป็นนินเขามีเจดีย์สีทองตั้งอยู่
กองทัพสามารถบุกเข้าโจมตีเมืองเชียงตุงจากจุดนี้ได้

เนินเขาที่อยู่นอกกำแพง ๓๐๐ไมล์ และ ป่าทึบ
จะบังทหารจนมิดชิด ประตูเมืองด้านนี้เป็นจุดอ่อน
เพราะตั้งอยู่ระหว่างเนินเขาอีกทั้งประตูเมืองก็เปิดทิ้งไว้
โดยไม่มีทหารรักษาการ กำแพงเมืองด้านนี้ต่ำ
และไม่ได้รับการซ่อมแซม ด้านนอกไม่มีหลุมเพลาะ
ตัวเมืองลาดต่ำไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
ไปจรดกับทุ่งนาที่โล่งกว้างโดยไม่มีสิ่งก่อสร้างใดขวางกั้น
จากนั้นก็เป็นป่าไม้ตามที่แจงไว้ก่อนหน้านี้
บริเวณริมฝั่งน้ำแม่แจ่มทางทิศตะวันออกเป็นเนินเขา
กองทัพสามารถตั้งปืนใหญ่ระดมยิงเข้าไปในตัวเมืองได้
แต่วิถีกระสุนคงทำได้แค่ทลายกำแพง
และ ตัวเมืองบางส่วนเท่านั้น

๒ ) บริเวณทิศตะวันตกเฉียงใต้ แต่ด้านนี้หลุมเพลาะ
และ กำแพงเมืองยังมั่นคงอยู่มาก แนวกำแพงตั้งอยู่
บนเนินเขาสูงราว ๑๐๐ ฟุต ทหารสามารถแอบซุ่มอยู่
บริเวณเชิงเขาและยิงปืนโจมตีเมืองเชียงตุงจากเนินเขา
และใช้เนินเขาเป็นที่ป้องกันกระสุนปืนที่ยิงมาจาก
บนกำแพงเมืองได้ กำแพงเมืองด้านนี้มี ๒ ประตู
แต่ละประตูก็เปิดอ้าอีกทั้งยังมีกำแพงสร้างข้ามหลุมเพลาะ
ไว้พร้อมสรรพ ทหารจึงสมารถลอบเข้าไปในกำแพงเมือง
ได้อย่างง่ายดาย นอกกำแพงเมืองเป็นเนินเขา
บนเนินเขามีเจดีย์สององค์และวิหารก่ออิฐถือปูน
เป็นที่หลบกระสุนปืนที่ยิงมาจากำแพงเมือง
อีกทั้งยังใช้เป็นฐานที่มั่นได้อย่างดี

สรุปว่าการเข้าโจมตีเมืองเชียงตุง
ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือนั้นง่ายกว่ามาก
เพราะกองกำลังทหารจะถูกแนวเนินเขาบังไว้
อย่างมิดชิดทำให้ชาวเมืองเชียงตุงมองไม่เห็น
อีกทั้งถ้าพลาดพลั้งก็ยังถอยร่นไปตั้งหลักที่เนินเขา
ด้านหลังได้ บริเวณลุ่มน้ำแม่แจ่มที่ไกลจากตัวเมือง
๑ ถึง ๒ ไมล์นั้นอุดมสมบูรณ์ เป็นที่ราบกว้างใหญ่
มีน้ำ และ หญ้ามากพอ แต่ขาดแคลนเชื้อเพลิง
มีหลายจุดที่แม่น้ำตื้น ตลิ่งไม่สูงมากนัก
ม้าและสัตว์เลี้ยงสามารถข้ามไปได้ง่ายดาย

------------------------------------------------------
ตัดตอนจาก บทแปล
กรณีเมืองเชียงตุงเเละการเสียดินเเดน ๙
( The Trans-Salwin Shan State of Kiangtung IX)

สุทธิศักดิ์ เเต้มลิก ถอดความ

ภาพในอดีต ประตูป่าแดง 1 ใน 12 ประตูเมืองเชียงตุง
ที่ตอนนี้ยังคงมีหลงเหลือให้เห็นอยู่

****************************************************************************
บริการจัดทัวร์
เชียงตุง เมืองยอง สิบสองปันนา คุนหมิงจีน หลวงพระบาง วังเวียงลาว มัณฑเลย์ พุกาม ทะเลสาบอินเล ตองจีรัฐฉาน

บริษัท เชียงตุงเรียลเอสเตท แอนด์ ทราเวล จำกัด
เลขที่ใบอนุญาต 21/00833
โทร : 092-891-2277,093-2537733,053-727255
ไลน์ไอดี : @chiangtung
เว๊ปไซค์ : Chiangtungbiz.com
youtube:http://bit.ly/2HDFdMO