ชาวไทเขินจากเชียงตุงสู่เชียงใหม่...เรื่องราววัดโบราณบ้านยางกวง... พระเกล็ดพญานาค ว่ากันว่าพระองค์นี้มีเทวดาคอยรักษา ศักดิ์สิทธิ์ยิ่งนัก ตำนานกล่าวว่า...

...สมัยก่อนมีผีเปรตออกอาละวาด ทำให้ชาวบ้านเกิดความหวาดกลัว... จนเป็นไข้เจ็บป่วยล้มตายกันเป็นอันมาก ชาววัดชาวเมืองเลยชวนกันไปนิมนต์พระภิกษุมาสวดทำพิธีขับไล่ผี แต่จะทำอย่างไรทำกี่ครั้งก็ไม่เคยสำเร็จ


... อยู่มาวันหนึ่งมีพระธุดงค์มาจากเชียงใหม่ ระหว่างทางท่านได้ยินเสียงเด็กเลี้ยงควาย... ท่องบทสวดมนต์ ท่องไปเหมือนคนบ่นผิดๆถูกๆ สวดก็ซ้ำไปซ้ำมา คำออกเสียงก็เพี้ยน... ผิดอักขระทำให้บทสวดไร้ซึ่งพุทธานุภาพ ท่านจึงเดินเข้าไปหา... เมตตาแก้ไขให้ถูกต้อง.. และเมื่อเด็กเล่าเรื่องเปรตให้ฟัง.. ท่านยังอนุเคราะห์ช่วยทำพิธีจนปราบผีเปรตได้สำเร็จ

....ต่อมาพระยาผายู(พ.ศ.1879-1898)แห่งนครเชียงใหม่ทรงทราบเรื่องเข้า จึงได้นิมนต์พระเถระรูปนั้นขึ้นมาเชียงตุงอีกครั้งหนึ่ง เพื่อเป็นเนื้อนาบุญเผยแผ่พุทธศาสนา... สายสวนดอกนครพิงค์ให้กว้างขวางออกไป การจำพรรษาแรกที่นครเชียงตุง ท่านได้สร้างวัดยางกวงขึ้นมา... โดยภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปจีวรประดับด้วยแก้วมณีหลากสีมองดูคล้ายเกล็ดพญานาค ชาวเชียงตุงจึงขนานนามเรียกว่า พระเกล็ดนาค 


...ตำนานกำเนิดพระพุทธรูป เล่ากันว่ามีพญานาคอาศัยอยู่ในหนองตุงตนหนึ่ง มีความศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาอย่างมาก จึงได้เลื้อยขึ้นมาในเวลากลางคืน... เพื่อสักการะพระพุทธรูป พญานาคขึ้นมาเป็นประจำทุกคืน... และทุกครั้งที่มาก็จะเอากายเลื้อยพันพระพุทธรูปนี้ไว้ จนนานวันเข้าผิวองค์พระจึงมีรอยเกล็ดของพญานาค ต่อมาชาววัดชาวบ้านได้สังเกตเห็นรอยดังกล่าว จึงชวนกันนำแก้วหลากสี... มาประดับให้สวยงามเพิ่มขึ้นอีกชั้นหนึ่ง... กลายมาเป็นพระเกล็คนาคแห่งวัดยางกวงจวบถึงปัจจุบันนี้...


...ที่เชียงใหม่ก็มีวัดยางกวงซึ่งมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วัดน่างรั้ว บางครั้งก็เรียกว่า วัดหน่างรั้ว คำว่า หน่างรั้วเป็นคำพิ้นบ้านล้านนาตามพจนานุกรรมล้านนาของ ศ.ดร. มณี พยอมยงค์ ให้ความหมาย หน่างรั้ว ไว้ว่าคือ รั้ว หรือแนวกัน ที่ทำให้คนหรือสัตว์เข้ามาติดแล้วออกไปไม่ได้ ซึ่งปรากฏในตำนานเมืองเชียงใหม่ว่า พญามังรายทรงโปรดให้ทำหน่างรั้วป้องกันข้าศึกไว้รอบเวียง

....สันนิษฐานว่าวัดหน่างรั้ว น่าจะสร้างขึ้นในยุคต้นของราชวงศ์มังราย จากตำนานได้กล่าวไว้ว่า เมื่อครั้งพญามังรายทรงออกแสวงหาชัยภูมิ.. เพื่อสร้างเมืองใหม่ พระองค์เสด็จออกจากเวียงกุมกาม และทรงแวะตั้งค่ายพักแรม ณ บริเวณแห่งนี้ โดยให้ทหารและเสนาอำมาตย์สร้างหน่างรั้ว กั้นรอบล้อมค่ายพักแรมไว้ เพื่อป้องกันภัยอันตรายทั้งมวล ในเวลาต่อมาที่แห่งนี้จึงได้ชื่อว่า วัดหน่างรั้ว แต่ยังไม่พบหลักฐานที่แนชัดว่าวัดนี้สร้างในสมัยใดและใครเป็นผู้สร้าง มีเพียงหลักฐานปรากฏในนิราศหริภุญชัย (พ.ศ. 2060)

...ต่อมาล้านนาถูกพม่ายึดครอง เป็นเวลา 200กว่าปี ทำให้วัดวาอารามต่าง ๆ ในนครเชียงใหม่ถูกละทิ้งตกอยู่ในสภาพวัดร้างเป็นจำนวนมาก วัดยางกวงก็เป็นหนึ่งในจำนวนวัดร้างทั้งหลายเหล่านั้น

...จวบจนปี พ.ศ. 2339 พญากาวิละได้ยกทัพกลับมาขับไล่พม่าออกจากล้านนา และได้กวาดต้อนเอาชนชาวลื้อ-ชาวเขินจากเขตเชียงรุ่งสิบสองปันนา.. และเชียงตุงให้มาอยู่ในเมืองเชียงใหม่ หรือที่เรียกกันว่า เก็บผักใส่ซ่้า เก็บข้าใส่เมือง ผู้คนทั้งหลายที่ถูกกวาดต้อนมาจากทางเหนือ... มีกลุ่มหนึ่งเป็นชาวเขิน... มาจากบ้านยางกวงเมืองเชียงตุงเข้ามาอยู่รอบ ๆ วัดหน่างรั้ง และได้ช่วยกัน ฟื้นฟูบูรณะวัดแห่งนี้จนเจริญรุ่งเรือง และภายหลังได้เปลี่ยนชื่อวัดนี้เป็น วัดยางกวง เหมือนในเชียงตุง เพื่อเป็นอนุสรณ์ว่าพวกเขามาจากบ้านนายางกวงเชียงตุง ต่อมาภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2วัดยางกวงแห่งนี้กับกลายเป็นวัดร้างอีกครั้ง

...ปัจจุบัน วัดยางกวงที่เชียงใหม่ตั้งอยู่ที่ตำบลหายยา อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ได้รับการบูรณะให้กลับมารุ่งเรืองเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนอีกครั้งจนถึงปัจจุบันครับ